Beste vrienden,

1. Meditatie

Mens zijn is een hard beroep

De schrijver van een Wijsheidsboek noemt zich “Kohelet” (van het Hebreeuwse qahal = vergadering, in ’t Grieks: ecclèsia, vandaar Ecclesiastes). Sinds Luther noemen we dit boek Prediker. Hij vereenzelvigt zich met koning Salomo (1, 1.16). Sinds Salomo hadden de wijsheidsleraren een vaste plaats in Israël en ze beriepen zich hierbij op koning Salomo. Hij was het immers die de oudsten, de stamhoofden en het volk van Israël samenbracht in een feestelijke liturgie en daarvan de leiding nam (1 Koningen, 8, 1-2).

Prediker is ook een van de vijf ‘feestrollen’ (Hebreeuws: megillot, samen met het Hooglied, Ruth, Klaagliederen en Esther) voor de joodse feesten. Prediker wordt gelezen op het Loofhutten- of Tabernakelfeest (Hebreeuws: Soekot) in de herfst. Hierbij wordt herdacht dat het joodse volk gedurende veertig jaar in tenten verbleef in de Sinaïwoestijn.

Dit boek is een verzameling van scherpe, kritische en poëtische monologen, mogelijk het meest  “on-Bijbelse” geschrift. Prediker gelooft vast in de God- Schepper en zijn ondoorgrondelijke raadsbesluiten, maar heeft geen band met de God van het verbond. Jezus Christus heeft het verbond van God met de mensen hersteld en de eenheid tussen God en Mens ten diepste doorleefd. Dank zij Hem kunnen we terug in eenheid leven met God. Daarom lezen we het O.T. ook in het licht van het N.T. Welnu, dit streven naar eenheid met God is in Prediker afwezig.

Het kan ons verwonderen dat dit boek in de Bijbel werd opgenomen. Toch werd deze opname nooit ernstig betwist, noch door de joden, noch door de christenen. In de liturgie van de Eucharistievieringen heeft het echter maar een kleine plaats gekregen: enkele verzen op de 18^e zondag door het jaar, cyclus C en in de 25^e week van het jaar, de even jaren, donderdag, vrijdag en zaterdag.

Vrij algemeen wordt aangenomen dat Prediker een van de jongste boeken is van het Oude Testament en geschreven werd rond het jaar 200 voor Christus. De Pentateuch, de profeten en de psalmen hadden hun definitieve vorm al gekregen en de priesters hadden het leven van het volk netjes georganiseerd rond de tempel en de wet. In deze tijd krijgen de wijsheidsleraars en filosofen een groot gezag. Prediker spreekt hier als een wijze tot “mijn  zoon” (12, 12) en reageert mogelijk tegen een sterk gevestigde orde.

Meteen worden toon en inhoud van het boek aangegeven: “Ijl en ijdel, zegt Prediker, ijl en ijdel, alles is ijdel. Wat heeft de mens aan al zijn zwoegen en tobben onder de zon?” (1,2). Het Hebreeuwse woord voor ijdelheid (Haveel havaliem) komt in dit korte geschrift 35 voor en betekent: leegte, niets, wind, zinloos, absurd. “Onder de zon” komt hier 28 keer voor en doelt op het aardse menselijke leven.

Prediker verwerpt krachtig goedkope antwoorden en mooie verklaringen. Eerder had Job al geprotesteerd tegen de mooie uitleg over het lijden: als je slecht leeft krijg je ellende, als je goed leeft, heb je de wind in de rug! Het protest van Prediker is serener, maar ook ruimer en in zekere zin radicaler, soms zelfs cynisch: “Het gaat de goeden net als de zondaars” (9, 2). We willen hier zelf bijvoegen dat het geen zin heeft te klagen dat de goeden het slecht hebben en de slechten goed leven krijgen. Immers, dit is alleen maar een probleem zolang  we onszelf bij de goeden blijven rekenen!

Vooral wil Prediker inzicht krijgen in de diepste zin van het leven, in Gods werk, in de samenhang tussen heden, verleden en toekomst. Het woord “kennen” (Hebreeuws: jada) wordt 35 maal gebruikt. Uiteindelijk besluit hij dat het voor de mens allemaal even ondoorgrondelijk blijft.

Alles wat God doet is goed op zijn tijd en de mens heeft daarvan een zeker besef “maar toch blijft Gods werk voor hem van het begin tot het einde ondoorgrondelijk” (3, 11). Het is ‘n “vermoeiend  verhaal” (1, 8). De mens kan zoveel moeite doen als hij wil: “Hoe hij zich ook inspant, tot inzicht komt hij niet” ( 8, 17). “Evenmin als je weet hoe in de moederschoot het leven ontstaat, evenmin weet je iets van het werken van God, de maker van alles” (11, 5). “Niemand weet  immers wat goed is voor de mens in dit ijdel en kortstondig bestaan dat als een schaduw voorbijgaat” (6, 12).  “Tenslotte heb ik alleen dit gevonden: naar Gods bedoeling is het leven eenvoudig, maar de mens haalt zich van alles in ’t hoofd” (7, 29).

Een literaire structuur of een logische opbouw in dit boekje aanwijzen is erg moeilijk. Wij willen het eerder lezen vanuit bepaalde kerngedachten. In deze beschouwing toonden we dat Prediker tot inzicht wil komen in Gods werk en beseft dat het allemaal ondoorgrondelijk blijft. Verder verwerpt hij de schone schijn van mooie woorden en verklaringen. We willen nog vanuit twee andere kerngedachten zijn meningen brengen. Hij houdt het bij de moraal van de dagelijkse levenservaring, namelijk de levensschool van wat hij zelf waarneemt, ondervindt, vaststelt en ziet (Hebreeuws: ra’ah, 46 maal gebruikt!). Vervolgens is er de confrontatie met de dood: de dood is het einde van het leven en niemand ontkomt hieraan. (Wordt vervolgd)

2. Enkele foto’s vindt u terug op Deir MarYakub El Mukata indien de techniek en IT-aansluiting het toelaten.

• Koepel van de kapel
• Kathedraal van Yabroed*, voormalige Romeinse tempel van Jupiter (klik hier en hier voor meer info) Hier kan u de vernielingen van de kerken bekijken door de zgn. “rebellen” (ISIS en consoorten).
• Zondagnamiddag uitstap
• Grondwerken

P. Daniël, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 19.7.2024

*Yabroud:

*St.Constantijn en Helena:

Christelijk verleden in Syrië: getuigenis en oproep: “Bid voor de christenen, die hier in Syrië gebleven zijn, want zij zijn het licht en het zout van deze gemeenschap!”

Goede vrienden,

1. Meditatie

Iets  veel beters  dan euthanasie

Hoewel in de praktijk het verschil tussen euthanasie en palliatieve verzorging soms klein kan lijken, blijven ze beide totaal onverenigbaar. Euthanasie is een handeling van een arts die het leven van een patiënt op zijn verzoek opzettelijk beëindigt. Palliatieve verzorging daarentegen wil het leven van een patiënt eerbiedigen en dienen door de pijnen en andere lichamelijke, psychologische, en spirituele problemen zo goed mogelijk te behartigen en te verlichten. Er blijft een wezenlijk verschil tussen het actief doden van een zieke en hem helpen, zijn pijnen en angsten verlichten opdat hij op zijn wijze en zijn tijd zijn leven uit handen kan geven.

Op gelijkaardige wijze zijn euthanasie en palliatieve sedatie met elkaar onverenigbaar. Sedatie vermindert de bewustzijnsgraad van de stervende zodat het gevoel van verstikking of angst verlicht wordt. Sedatie wordt voortdurend gerevalueerd en kan tijdelijk zijn, maar is op geen enkele wijze gericht op het versnellen van de dood. De enige bedoeling is het verminderen van de extreme pijnen of angsten.

Het verschijnsel waarbij het angstzweet in een uiterst hevige doodsstrijd zich vermengt met bloed, schijnt in de geneeskunde bekend te zijn onder de naam van “hematidrosis”*. We menen dat Jezus dit heeft beleefd in de Hof van Olijven: “Aan doodsangst ten prooi bad Hij met nog meer aandrang. Zijn zweet werd tot dikke druppels bloed, die op de grond vielen” (Lucas 22, 44). In de moderne geneeskunde kunnen deze extreme angsten en pijnen verminderd worden door palliatieve sedatie, waar op zich uiteraard niets tegen is.

*Ter illustratie van hematidrosis; het zou kunnen behandeld worden met beta-blokkers die de symptomen doen afnemen, echter niet doen verdwijnen

De getuigenissen van de deskundige zorgverleners die prof. Timothy Devos verzamelde (Euthanasie, een ander verhaal. Ervaringen en reflecties van zorgverleners, Pelckmans, 2021) geven hun volle aandacht aan hetgeen de patiënt eigenlijk vraagt. Ze ontdekken dat een vraag om euthanasie vooral een noodkreet is, een kreet om hulp bij zijn verschillende  pijnen en angsten. Men kan nu 95 % van alle fysische pijn deskundig verlichten (a.w. blz. 21). Andere vormen schijnen echter een steeds grotere rol te spelen: zinloosheid van het leven, eenzaamheid, afhankelijkheid van anderen, angst voor het onbekende, angst om voor anderen een last te zijn… De patiënt wil vooral dat zijn vragen en angsten gehoord en begeleid worden.