Goede Vrienden,
De recente televisiereeks van VRT Canvas met vier afleveringen van “Godvergeten” over het seksueel misbruik in de katholieke Kerk, heeft Vlaanderen erg in beroering gebracht en grote verontwaardiging opgewekt. Een dieptepunt vormt zeker de populaire bisschop Roger Vangheluwe van Brugge (1984-2010), die blijkt zijn neef jaren lang misbruikt te hebben en pas in 2010 zijn ontslag aanbood. Dat hij blijkbaar daarover lichtjes heen ging, in plaats van openlijk vergeving te vragen en boete te doen, werd hem terecht erg kwalijk genomen.
Vrij van TV, dagblad en radio, heb ik de uitzendingen dus niet gezien maar wel commentaren gelezen en beluisterd. De sterke antiklerikale reflex en soms erg emotionele reacties kan ik goed begrijpen. Klachten van slachtoffers werden blijkbaar in het verleden veel te weinig ernstig genomen. In de openbare opinie klonken harde verwijten aan de Kerk[H1] . Verschillende bekende personen willen uit de Kerk.
In deze bijdrage wil ik de blik verruimen en verdiepen. Al sta ik letterlijk ver af van deze commotie in Vlaanderen, toch voel ik er me er nauw mee verbonden. Het gaat om de Kerk van Jezus Christus, waarvan ik hou. Deze Kerk is veel meer dan een aards instituut van heiligen en zondaars. Het is ook een hemels mysterie en het ‘’mystiek Lichaam’ van gelovigen, waarvoor Christus gestorven is tot redding van alle mensen. Dat in deze gemeenschap van mensen ook de duivel werkzaam is, mag niet verwonderen. Tijdens het aardse leven van Jezus Christus was de duivel nooit ver weg. Hij zal ook onder ons en in ons actief blijven tot de uiteindelijke overwinning van Christus met Maria aan het einde der tijden. Bovendien ben ik nog om een andere reden nauw verbonden met de huidige beroering in Vlaanderen. Vele seksuele misbruiken blijken wettelijk al lang verjaard te zijn. Dat gaat dus om een gedrag uit mijn tijd en de tijd van mijn vorming. Dit brengt me tot de vraag: wat ontbrak er toen aan de seminaries en kloosters, zodat een zo groot aantal priesters en religieuzen tot zulk seksueel wangedrag kwam? Het gaat hierbij niet over een voorbijgaande zwakheid, waaraan iedereen onderhevig is, maar over een voortdurend leven van diep moreel verval. Wat ontbrak er toen aan hun vorming? Het is hier onmogelijk om op alle nuances in te gaan. Er waren toen ook heiligen en helden. Velen volgden het voorbeeld van Eduard Poppe (+ 1924), een monument van een creatieve heilige priester. (Nvdr: zie video’s onder deze paragraaf) En Vlaanderen zond nog steeds zijn zonen en dochters als missionarissen uit over heel de wereld. Dit zal evenwel kort daarna fel verminderen en zelfs helemaal stilvallen. Als antwoord wil ik echter dit sterk vermoeden geven: de totale morele ineenstorting van het openbaar maatschappelijk leven, die wij nu meemaken en die iedere dag met rasse schreden verder gaat, was toen reeds “in de kiem” werkzaam. Waar gaat het voor christenen om? Dat zij de leer en het leven van Jezus en zijn Evangelie begrijpen en navolgen. Hiermee zullen we nooit helemaal klaar zijn maar we moeten toch trachten de kern te bewaren en ons niet door modeverschijnselen laten verleiden, wat denk ik, wel gebeurd is.
De “golden sixties” brachten een overdreven enthousiasme jegens de positieve wetenschappen en de techniek. De beroemde Amerikaanse econoom Herman Kahn (+1983) kwam ook in Brussel vertellen dat tegen het jaar 2000 alle grote problemen van de wereldfamilie opgelost zijn. Het was een sfeer van: we kunnen alles, we hebben alles in handen en we mogen alles. Hierbij kwam dan nog de revolutie van mei ’68 met de nieuwe onaantastbare wet: het is verboden te verbieden. Ondertussen genoten de seksuele revolutie en de verleidelijke fantasieën van S. Freud ook in gelovige middens veel belangstelling. Bij dit alles, werd, zo meen ik, de volkomen originaliteit van Jezus en het Evangelie te zeer uit het oog verloren. Dat de totale zelfgave van Jezus, in vrijheid en liefde de hoogste roeping is van ieder christen, was soms ver weg. De nieuwe stromingen hadden meer succes.
Lees verder