“Lieve zuster…” schrijft Jorge Bergoglio aan Alessia (geb. Alex) Nobile, “Ik ga met jou akkoord betreffende het probleem van vooroordelen – het doet zoveel pijn!…. ” om te besluiten met “Broederlijk, Franciscus.”
Niet alleen de wereld, maar ook de kerk geraakt steeds meer in een diepe crisis. Een blik in het verleden kan ons licht en kracht geven. In de vierde eeuw bracht het arianisme een grote verdeeldheid, vooral in het oosten. De meeste Germaanse stammen die daarna het Romeinse Rijk binnenvielen, waren eveneens ariaans. Zo bleef in Spanje het arinanisme, wegens de Visigoten leven tot het einde van de 6e eeuw en in Italië zelfs tot het einde van de 7e eeuw, wegens de Lombarden.
Arius (+ 336), een priester uit Alexandrië, verkondigde rond 315 dat Jezus en de Vader eigenlijk niet gelijk zijn. Jezus zou ondergeschikt zijn aan de Vader en in feite door Hem geschapen zijn en de heilige Geest zou ondergeschikt zijn aan Jezus. Hieruit groeiden verschillende ketterse opvattingen over Jezus en over de Drie-eenheid. Tien jaar later zal het oecumenisch concilie van Nicea (325) deze ketterijen veroordelen. Aan het keizerlijk hof van Constantinopel bleven deze ketterijen echter sterk leven. Hierdoor was in sommige streken zelfs de meerderheid van de bisschoppen ariaans-ketters. Zo werden Athanasius (+373) en andere verdedigers van het concilie van Nicea herhaaldelijk verbannen. Het arianisme zal definitief overwonnen worden op het eerste concilie van Constantinopel (in 381).
Ondertiteling, vertaling en geschreven tekst via icoontjes onderaan
Tijdens de eerste eeuwen hebben de oecumenische concilies het mysterie van God, de menswording van Jezus Christus, de godheid van de heilige Geest, de verlossing en de plaats van Maria steeds duidelijker trachten te begrijpen en te beleven, doorheen verschillende tegenstrijdige stromingen. Dat Jezus een mens was zagen zijn tijdgenoten wel, maar was Hij ook God? Toen men achteraf op zijn wonderen terugkeek, betwijfelden sommigen of Hij wel mens was. De zondagse geloofsbelijdenis van Nicea-Constantinopel is uiteindelijk een meesterlijke samenvatting. En na zovele eeuwen beschikken we nu over een grondige verantwoording van het christelijk geloof en leven, bijvoorbeeld in de monumentale Catechismus van de katholieke Kerk.
Er zijn in onze tijd geheel andere problemen. Doorheen de eeuwen zijn wetenschap en techniek zo gegroeid dat velen de indruk krijgen dat geloof en dogma’s helemaal voorbij zijn. De moderne mens tracht met de wetten van de mechanica de tastbare en zichtbare werkelijkheid in kaart te brengen. De toepassingen hiervan hebben het moderne leven op duizelingwekkende wijze van aanschijn doen veranderen. Denk aan de vele apparaten die het dagelijkse leven gemakkelijker maken en aan onze communicatiemogelijkheden met tv en internet, maar ook aan de angstwekkende mogelijkheden van vernietigingswapens. Vele[H1] n zijn verblind door een positivistische wetenschap die mens en wereld opvat als een mechanisme, een soort horloge waarvan de werking nauwkeurig in wetten kan achterhaald worden.
Hoe dikwijls moet Jezus nog aan het kruis genageld worden? Je zou toch kunnen verwachten dat een gerenommeerde universiteit als Trinity College, Cambridge, zich met ernstige zaken bezig houdt…
Een gastspreker, Joshua Heath, een student-onderzoeker, besloot zijn “preek” op zondag met drie renaissance en middeleeuwse schilderijen van Jezus aan het kruis, o.a. de Pieta van Jean Malouel, waarbij hij aandacht vroeg voor de speerwonde die volgens hem eruit zat als een vagina. Hij beriep zich ook op een gebedsboek van Bonne van Luxemburg (14de eeuw) waarin geschreven stond dat de wonde eruit zag als een vagina. We citeren:
“Het simultaan mannelijk en vrouwelijk lichaam van Christus van deze voorstellingen, zijnde het lichaam van Christus – zoals gesuggereerd in deze voorstellingen – het lichaam is van alle lichamen, dan is dit lichaam ook het translichaam.”
Sommigen verlieten de zaal. Een aanwezige schreef een verontwaardigde brief naar de rector, dr. Michael Banner:
“Ik verliet de dienst in tranen. U bood me nadien een onderhoud aan, maar ik was te zeer overstuur. Het idee alleen al: door een mens te steken, een gat te boren waardoor hij gepenetreerd kan worden, kan hij een vrouw worden… Dergelijke beeldspraak getuigt van minachting dat we het martelaarschap van een “trans-Christus” zouden moeten overwegen. Hedendaagse ketterij.”
Banner, de rector, verdedigde het sermoen in zijn antwoord:
“Ik persoonlijk vind dat de overweging gerechtvaardigd is, of u of iemand anders het er mee eens is of niet, het toont aan dat het een andere duiding geeft aan deze artistieke traditie en/of zich verzet tegen de gebruikelijke invulling van hedendaagse vragen over transseksualisme.”
Is dit nu écht wat studenten leren aan universiteiten?
Terwijl de internationale politiek en media zich bezig houden met het “klimaat” en de veelvoud van geslachten, zet Hongarije andere accenten. De Hongaarse buitenminister Szijjártó verklaarde tijdens een door het Britse ministerie van buitenlandse zaken georganiseerde conferentie over de preventie van seksueel geweld in bewapende conflicten dat zijn land ook in de toekomst vervolgde christenen over heel de wereld zal blijven steunen.
Hij legde er de nadruk op dat de Hongaarse regering zich ertoe geëngageerd heeft het huidige steunprogramma verder te zetten.
“Hongarije voelt zich als natie met een meer dan 1000-jarige christelijke traditie verantwoordelijk voor de vervolgde christenen over heel de wereld”.
Szijjártó herinnerde eraan dat het programma “Hungary Helps” (Hongarije helpt) vijf jaar geleden opgestart werd en reeds ca. 80 miljoen dollar voor de wederopbouw van huizen en inrichtingen, voor scholen en ziekenhuizen, en eveneens voor de economische ondersteuning van de betrokkenen ter beschikking gehouden heeft om de slachtoffers het verblijf in hun thuisland of de terugkeer erheen mogelijk te maken. Hongarije zou ca. 1 miljoen mensen in 54 landen ondersteund hebben.
Szijjártó verklaarde dat het betreuren valt dat in de 21ste eeuw extremistische ideologieën zich nog steeds verspreiden en dat talrijke mensen nog steeds bloot gesteld zijn als etnische of religieuze vervolging – dikwijls begeleid door seksueel geweld. En gaf meer duiding: zo zou zijn land steun verleend hebben aan de katholieke kerk in Nigeria en de chaldeeuws-katholieke kerk in Irak, m.n. aan meisjes en vrouwen, slachtoffers van islamitische terroristen.
Resolutie 181 van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties van 29 november 1947, beter bekend als Resolutie 181 of het VN-verdelingsplan behandelde het toekomstig bestuur van het Mandaatgebied Palestina. Hierbij werd aan Groot-Brittannië als de uitvoerder van het Mandaat en aan alle lidstaten van de VN de aanbeveling gedaan[1] dat, na beëindiging van het Britse mandaat over Palestina, dit land verdeeld zou worden in een onafhankelijke Joodse en een onafhankelijke Arabische staat, volgens het opgestelde Verdelingsplan. Beide staten zouden een economische unie vormen. Dit is de VN-resolutie waar de staat Israël formeel zijn stichting op 14 mei 1948 op baseerde, alhoewel het in werkelijkheid een aanzienlijk groter deel dan het toegekende gebied bezette en tot op de dag van vandaag geen officiële grenzen accepteert.
Deze inleiding van een uitgebreide tekst vindt u op Wikipedia, samen met een kaart. Wat ervan terecht gekomen is, weet u inmiddels wel. We nemen u even mee in het verleden:
Hoe het tot de huidige situatie gekomen is, verneemt u in bijgaande video:
Op de tijdlijn ziet u bij 12’40” hoe de Palestijnen van jaar tot jaar minder plaats kregen in Israël
“… Een ding is mij wel duidelijk. God is buiten beeld in dit vermaledijde synodale proces. De Heilige Geest heeft er volstrekt niets mee te maken.Onder de protagonisten van dit proces bevinden zich mij iets te veel verdedigers van het homohuwelijk, lieden die abortus niet echt een probleem vinden en zich nooit echt verdedigers tonen van het rijke geloofsgoed van de kerk, die vooral aardig gevonden willen worden door hun seculiere omgeving. Hoe onpastoraal, hoe liefdeloos. Mensen willen oprechte antwoorden. Ze willen niet naar huis gaan met nog meer vragen. Je houdt de mensen af van het heil. Ik ben inmiddels afgehaakt bij het synodaal proces…”
De Jerusalem Post berichtte over een opiniepeiling waarin de Israëlische burgers gevraagd werden of terroristen – nadat ze geen bedreiging meer vormen – moeten gedood worden.
Het lijkt erop dat de wens van de meerderheid der Israëlische bevolking zal vervuld worden met Ben Gvir aan het hoofd van Israëls politie. In het Engels is er een gezegde: “Be careful what you wish for”...
… is een weeskind geworden, waarmee geen enkele rekening meer wordt gehouden.
Vijfhonderd jaar na het schisma van Luther, scheidt een deel van de Duitse katholieke Kerk zich opnieuw af van het geloof, de leer en de moraal van de Wereldkerk.
Na afloop van hun ad limina bezoek in Rome, hebben de Duitse bischoppen vorige zaterdag in het Augustinianum een persconferentie gegeven, waarin zij heel dubbelzinnig stellen dat zij “geen schismatieken zijn”, alleen maar katholieken ” van een ander soort”…Eigenlijk willen zij hiermee zeggen: ” Wij zijn schismatieken, maar wij betwisten dat”!
Geïnspireerd door het vorige verslag van pater Daniël, bieden wij u dit meesterwerk van Sergei Rachmaninov aan.
De Russisch Orthodoxe Kerk kent vier typen liturgie, waarvan die van St. Johannes Chrysostomus de meest gangbare is. Aanvankelijk was de orthodoxe kerkzang eenstemmig. In de 17de eeuw deed echter de invloed van de Westerse polyfonie zich gelden, terwijl aan het eind van de 18de eeuw Italiaans getrainde componisten als Maxim Berezovsky en Dmitry Bortnyansky de toon aangaven. Deze overdaad leidde in de 19de eeuw tot een tegenreactie, wat leidde tot een al te simpele koorstijl. Tchaikovsky doorbrak in 1878 de impasse met zijn Liturgie van St. Johannes Chrysostomus. Met deze toonzetting trachtte Tchaikovsky een kerkelijke stijl te ontwikkelen zonder amateuristisch te zijn. Hoewel deze poging door de kerk niet werd gewaardeerd, luidde ze wel de revival van de Russische kerkmuziek in. Hoogtepunt van deze revival waren Rachmaninovs Vespers uit 1915. Niet minder mooi is echter Rachmaninovs vijf jaren tevoren gecomponeerde Liturgie van St. Johannes Chrysostomus, met de prachtige Cherubijnse Hymne en een achtstemmig Onze Vader. Ook deze muziek werd gekenmerkt door het soort profane kunstenaarschap waar de kerk argwanend tegenover stond, maar tegelijkertijd bood dit kunstenaarschap een meesterlijke beheersing van een warme en sonore koorklank. Dankzij deze kwaliteiten behoort de Liturgie tot het beste dat Rachmaninof geschreven heeft. Wat overigens niet wil zeggen dat hij bijzonder in religieuze zaken geïnteresseerd was. Bovendien raakte hij met de kerk in conflict, omdat hij (net als Stravinsky) met zijn nicht wilde trouwen: iets wat in de Russisch Orthodoxe Kerk verboden is. Een van zijn tantes beschikte echter over connecties met de Kathedraal in het Kremlin, waardoor er toch nog stiekem een plechtigheid kon worden geregeld in een afgelegen militaire kapel. (HJ) (Muziekweb)
Van alle versies van deze liturgie is de gezongene het mooiste, lezen we in een der reacties onderaan. We kunnen het alleen maar beamen. Goddelijke aanbidding vervat in hemelse muziek met engelengezang.
De Eucharistie is en blijft de oorsprong en het hoogtepunt van het christelijk leven. We hebben hierover vroeger al een reeks overwegingen geschreven die een afgerond geheel vormen (vanaf XVI.44, 29 oktober 2021 tot januari 2022). We willen nu iets vermelden van de rijkdom van de oosterse, byzantijnse liturgie, nl de goddelijke liturgie van de heilige Johannes Chrysostomus (+ 407). Deze wordt in onze gemeenschap nu op donderdag, zondag en feestdagen gevierd. We geven een kort overzicht van de intense voorbereiding. Herinner u dat vroeger in de Latijnse liturgie ook uitgebreide gebeden voorzien waren voor de voorbereiding van de Eucharistie. Ze geven de eeuwenoude eerbied weer voor dit sacrament.
Ondertiteling, vertaling en geschreven tekst via icoontjes onderaan
De byzantijnse Eucharistie voorziet een lange voorbereiding. Priester (en diaken) gaan in de kerk eerst degene groeten die de gemeenschap voorzit en bidden dan de voorbereidingsgebeden “voor de heilige poorten”, te beginnen met drie buigingen. Samen wordt het gebed gebeden tot de heilige Geest, waarmee iedere liturgie begint. Volgt het Onze Vader. Zij vragen om vergeving aan de aanwezigen en buigen daarbij voor het volk. Er volgt een gebed tot de Heer Jezus en een gebed voor de Maagd Maria, waarbij telkens de betreffende icoon wordt vereerd. Ze buigen driemaal voor de iconostase (de wand met iconen die het schip van de kerk scheidt van het heiligdom) en treden het heiligdom binnen. Ze buigen driemaal en kussen het Evangelieboek en het altaar. Dan gaan ze naar de sacristie om zich aan te kleden. Bij ieder kledingstuk hoort telkens een gebed: de albe, de stola, de mouwen, (bij grotere plechtigheden het “epigonation”, het vierkant dat rechts gedragen wordt), de kazuifel. Hierna wassen ze hun handen onder het bidden van een deel van psalm 25.
De voorbereiding van het brood, “het Lam” genaamd, begint met een gebed van Goede Vrijdag dat verwijst naar Jezus’ Kruisiging. Het vierkant met de stempel en de afkortingen van “Jezus Christus Nicanor” (= Overwinnaar) wordt er uit gesneden en op de pateen gelegd. Met het mes, dat de lans verbeeldt, steekt de priester rechts in de linker rechthoek (J. Chr.) en verwijst in het gebed naar de lansstoot van de soldaat in Jezus’ zijde. Dan worden water en wijn in de kelk gegoten. Ter ere van de Moeder Gods snijdt de priester nu een driehoekje uit het brood en legt het links van het vierkant (= de rechterzijde van het Lam) op de pateen.
Hierna volgen negen gebeden voor evenveel intenties die rechts (= links van het Lam) worden gelegd: ter ere van de aartsengelen, Johannes de Doper en de aartsvaders, Petrus en Paulus en alle apostelen, de kerkvaders en pausen, de eerste martelaren, Antonius met de grote monniken en asceten, Cosmas en Damianus en andere wonderdoeners, Joachim en Anna met de patroon van de kerk en alle heiligen en tenslotte ter ere van Johannes Chrysostomus (of Basilius wanneer de liturgie van deze heilige gevolgd wordt). Onder het “Lam” worden dan stukjes brood gelegd voor de intenties ter ere van de levenden en overledenen die men wil gedenken. Tenslotte legt de priester een stukje brood voor zichzelf met het gebed: “Gedenk, Heer, ook mij onwaardige, en vergeef al mijn vrijwillige en onvrijwillige zonden”. Er worden vervolgens voldoende stukjes brood voor de aanwezigen gesneden die bovenaan worden gelegd. Vervolgens wordt de “ster” over het brood gezet terwijl in het begeleidend gebed herinnerd wordt aan de ster in Bethlehem die bleef staan boven de plaats waar het Kind Jezus geboren werd. De ster is een ijzer in kruisvorm met bovenaan een sterretje. Brood en kelk worden met een klein doekje bedekt en over het geheel wordt een groot doek gelegd. De priester buigt driemaal en bewierookt de gaven. Met uitgestrekte handen bidt hij:
“O God, onze God, Gij die ons het hemels Brood hebt gezonden als voedsel voor gans de aarde, onze Heer Jezus Christus, Redder, Verlosser en Weldoener, die ons zegent en heiligt, zegen en ontvang deze offergave op uw altaar in de hoogste der hemelen. Gedenk in uw goedheid en liefde voor de mensen, hen die U deze gaven aanbieden en hen voor wie deze gaven worden aangeboden. Bewaar ons zonder smet bij de viering van uw goddelijke geheimen want geheiligd en geëerd is uw hooggeëerde en grote Naam, Vader, Zoon, en Heilige Geest, nu en altijd in de eeuwen der eeuwen”.
Nvdr: Deze video’s om een beeld te schetsen; luister ook naar de prachtige muziek en gezang
De byzantijnse liturgie is met meer symbolen omgeven dan de Latijnse Eucharistie: voortdurend bewierokingen, buigingen, 2 processies (voor de lezingen en voor de offerande), zegeningen, litanieën, lange gebeden, de priester die met het doek over de gaven beweegt om het afsmeken van de heilige Geest te verbeelden… Ook is er meer wisselwerking met de aanwezige gelovigen, die telkens met gezangen antwoorden op de gebeden van de priester. De heilige Communie gebeurt altijd door het indopen van het heilig Brood in het heilig Bloed. De priester doet dit met de hand of met een lepeltje. Vervolgens celebreert de priester met de rug naar het volk omdat hij degene is die de gebeden van het volk bij God brengt. Deze twee kostbare, eeuwenoude en bijzonder zinvolle gebruiken (heilige communie op de tong en priester met het volk gekeerd naar God) waren ook steeds aanwezig in de Latijnse liturgie, maar werden, tegen het Tweede Vaticaans concilie in, door sommige voorgangers in plaatselijke gemeenschappen steeds meer afgeschaft.
P. Daniel, Mar Yakub, Qâra, Syrië, 25.11.22
Flitsen
Terwijl de Latijnse Kerk het feest van Christus Koning van het heelal herdacht, als afsluiting van het kerkelijk jaar, vierden wij de Byzantijnse Eucharistie van de negende zondag na het feest van het Kruis, met het Evangelie van de rijke dwaas (Lukas 12, 16-21). We trachten deze byzantijnse liturgie steeds beter te begrijpen én te vieren.
De laatste olijven zijn geplukt en worden naar de olijvenpers in Homs gebracht: 1182 kg. Het zijn enkele honderden kilo’s meer dan vorig jaar.
