De zes landstalen in Dendermonde
Categorie archieven: taal
Ronse… waar N-VA tegelijk koud en warm blaast
Babelse wijsheid…
… van Koenraad Elst
Verschoning, maar hier wordt de pedant in mij aangesproken. Vietnam is oud-Chinees (nu Yuenan) voor “bezuiden de grens”. Bij China, net als bij Nieuw-Zeeland, wordt de inheemse maar niet de internationaal bekende naam vertaald: Zhongguo is inderdaad Middenrijk, maar China komt van Qin, de dynastienaam van Qin Shihuang, de vereniger van het land, -3de. Tal van verklaarwoorden hebben zelf weer een etymologie, bv. Mongool, Thai, Magyaar, Arab-, Turk, Ngola, Libu, Rus, Frank, Tsjech, Ier, Schot, Angelen, Belgae. Soms wordt de landnaam van de volksnaam afgeleid terwijl het omgekeerd is, bv. Bangla Desj is wel “land van de Bengali’s”, maar dat laatste komt dan weer van Banga/Vanga, de antieke naam voor het deltagebied van Ganga en Brahmaputra. Cambodja lijkt mij een hergebruik van Kambuja, de Sanskrit naam voor een deel van Afghanistan (Waar ook sjah Cambyses’ naam naar verwijst: Kambujîya, heer van Kambuja). Dat Amerika naar Amerigo (Vespucci) verwijst, is omstreden. Kroatië ̈/Hrvatska komt van Hrvat < Harahvaita, één van de schatplichtige stammen in het Achaemenidische rijk, wonend in het Afghaanse dal rond de Harahvaiti-stroom, een hergebruik door migranten van de riviernaam in hun thuisland: de Saraswati even bewesten Delhi in India.
Verneem meer bij The Language Nerds “Map shows the literal meaning of every country’s name”
Wij wonen in het “Land of the Belgae”. Wie voelt zich aangesproken?
Iemand in de luren leggen
Of: “Iemand in de doeken doen”.
Zelfde betekenis iemand foppen, bedriegen
Verklaring: Kinderen leden in de zeventiende eeuw vaak aan de Engelse ziekte (rachitis). Bij gebrek aan vitamine D groeiden de ledematen krom. Men wilde dit tegengaan door de kinderen stevig in doeken te wikkelen. De kinderen werden op deze wijze in de luren gelegd.
Vlaamse les
Speciaal voor zuidelijke bewoners van het land b op deze triestige dag
Zo zot als een deur
Onze redactie gebruikt nogal eens de uitdrukking “zo zot als een deur” om onze verbijstering, resp. wanhoop, weer te geven bij de hedendaagse samenlevingsvormen.
Waar komt de uitdrukking vandaan? Kan een deur zot, resp. gek, zijn?
Als van iemand wordt gezegd dat hij zo zot, resp.gek als een deur is, betekent dit dat hij knettergek is.
Het woord deur in deze uitdrukking is een oud woord voor ‘nar, zot’; het is verwant met duizelen, en bijvoorbeeld ook met het Engelse dizzy en het Duitse der Tor (‘de dwaas’). Het is dus een heel ander woord dan de deur die open en dicht kan; dit deur is verwant met het Gotische dauro.
Het Middelnederlandse dore was al een homoniem (een woord dat meer betekenissen kan hebben): het betekende ‘deur’ én ‘dwaas’. Deur is in feite nog steeds een homoniem, al komt de betekenis ‘dwaas’ alleen nog voor in de zegswijze zo zot, resp.gek, als een deur. Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt bij deur in de betekenis ‘dwaas’ ook nog zo dronken zijn als een deur (‘stomdronken zijn’) en een figuur slaan als een deur (‘een raar figuur slaan’).
Dat deur in zo gek als en deur ‘dwaas’ betekent, is allang niet meer bekend. Doordat men uitging van de bekende deur, konden uitgebreide versies ontstaan als zo gek als een looien deur, zo gek als een klapdeur, zo gek als een wc-deur, zo gek als een voordeur en zo gek als een schuurdeur.
In zo link als een looien deur (‘sluw, niet te vertrouwen’) zit eigenlijk ook deur in de betekenis ‘dwaas’.
Bron: Onze Taal
Tellen in het Frans
Een taxichauffeur uit New York ergert zich aan de Franse getallen:
Contradictio in terminis
Huwelijk. In het Engels: matrimony. Van het Latijnse “matrimonium”. Waarin u het woord “mater”, moeder, herkent. Waarin vervat het moederschap.
Kan er mij eens iemand uitleggen hoe dan een huwelijk tussen twee mannen te verklaren valt? Zelfs met een moderne aanpassing, lees: geslachtsverandering, is daar geen lievemoederen aan…
Onbekend Middelnederlands fragment keert terug naar Vlaanderen
Een Amerikaanse verzamelaar schenkt de Universiteit Antwerpen een fragment van een veertiende-eeuws handschrift in middeleeuws Nederlands. De perkamenten strook bevat verzen van een tot nu toe onbekend verhaal over Alexander de Grote. “Ik viel van mijn stoel toen ik foto’s zag”, zegt prof. Remco Sleiderink.
Farley P. Katz is een succesvol advocaat in San Antonio, Texas. Belastingwetgeving is zijn specialisatie, maar zijn echte passie is het verzamelen van handgeschreven boeken uit de middeleeuwen. Handschriften en fragmenten die hij op de kop kan tikken, probeert hij eerst zo goed mogelijk te onderzoeken. Vervolgens schenken hij en zijn vrouw Carolyn Fuentes deze middeleeuwse bronnen aan bibliotheken waar ze nader bestudeerd kunnen worden. Lees verder…
Ondertiteling en vertaling via icoontjes onderaan.
“Wat is er mis met mijn taal?”
“Ik laat me niet in een hoek duwen. Het Nederlands heeft twee woorden die met elkaar verwant zijn, ‘blank’ en ‘wit’. Ineens is er een multiculturele elite die ons wil opleggen dat we een van de twee woorden niet meer mogen gebruiken. Wat is er mis met ‘blank’? Wat is er mis met mijn taal? Ik ben een schrijver: blijf van mijn woorden af.
Die zogenaamde progressieven zijn, zonder het zelf te beseffen, slaafs onderworpen aan de Angelsaksische culturele hegemonie. Ze weten niet dat er ook andere tradities bestaan. Dat bijvoorbeeld in de tijd van de dekolonisatie de leiders van jonge Afrikaanse naties prat gingen op hun négritude: ze vonden dat een bevrijdend, emancipatorisch begrip. Een aantal nieuwe progressieven bekijkt alles door een Noord-Amerikaanse bril: in de Verenigde Staten heeft ‘ negro’ inderdaad een negatieve bijklank. En zelfs die insteek is van recente datum: tot in de jaren 1970 zong een zwarte zangeres als Mahalia Jackson negrospirituals, en ze was er trots op ook. Een bepaalde soort progressieven heeft aan die nuance geen boodschap. Die onderwerpt zich gemakshalve aan de Engelse taal en de Amerikaanse cultuur, twee instrumenten van het meest agressieve, neoliberale kapitalisme dat er bestaat, en de grootste vijand van wie, waar ook ter wereld, opkomt voor meer solidariteit.”
Geert van Istendael: ‘De socialisten en de christendemocraten hebben hun ziel verkocht’
Hoelang zal het overigens duren voor iemand ontdekt dat bij “wit” óók positieve connotaties “gevoeld” kunnen worden: maagdelijk wit, een witte bruidsjurk, zuiverheid en “wit geld” tegenover “zwart geld”. Onlangs diende iemand bij mij een klacht in omdat hij vond dat VRT NWS niet mocht spreken van een “witte sneeuwlaag”. Dat vond hij te confronterend voor zwarte mensen. Tja, wat moet je dan nog zeggen? (Tim Pauwels…)
PVV-Kamerlid Martin Bosma heeft elf Kamervragen ingediend over de keuze van de NOS om ‘wit’ te gebruiken in plaats van ‘blank’. De omroep berichtte gisteren over “witte boeren” (zie bijvoorbeeld dit bericht), wat tot een hoop reacties op Twitter leidde van mensen die zich afvroegen waarom de NOS niet sprak van ‘blanke boeren’. Aanleiding voor de PVV om een serie vragen naar Arie Slob te sturen, de minister van media. (GeenStijl)
Marcel Gelauff, de hoofdredacteur van NOS Nieuws, reageerde op de website én vanochtend tijdens het Radio 1-journaal uitgebreid op de kwestie. Dit soort taalkeuzes worden door de omroep weloverwogen gemaakt, zo legt hij uit. “Blank roept associaties op met rein en schoon en zwart is dat dan blijkbaar niet. Die gedachte ligt erachter”, aldus Gelauff. (NOS) (…Vertalers over ‘wit’ en ‘blank’)
Onze redactie vraagt zich af welke kleur een schijterd heeft…