“…Het Migratiepact is geen verdrag, en is dus niet bindend voor de staten die het onderhandeld hebben. Anderzijds staat het bol van verwijzingen naar mensenrechten- en grondrechteninstrumenten, die wel degelijk bindend zijn.  Het Migratiepact bevat zelfs verwijzingen naar verdragen die door de meeste Europese landen niet geratificeerd zijn, en loodst zo toch de rechtskracht van die verdragen in het intrastatelijk recht binnen. Het Migratiepact draagt dus bij – niet meer dan dat maar ook niet minder – tot de creatie van een supranationale, globale rechtsorde waarin het laatste woord door supranationale rechtsinstanties gesproken wordt, en waarop de klassieke democratische instellingen nog weinig impact kunnen doen gelden. Een dergelijke verrechterlijkte globale orde wordt geheel zelf-referentieel; elke externe invloed loopt noodzakelijkerwijze over rechtscolleges.

Ook hier zijn de gevolgen niet dezelfde als internationaalrechtelijke normen niet of niet in gelijke mate primeren op nationaalrechtelijke normen. Het wekt dan ook geen verwondering dat staten als China of Rusland weinig problemen zien in de aanvaarding van een instrument als het Migratiepact; deze staten beschikken in hun rechtsorde over alle instrumenten om de toepassing ervan te sturen.

Anders is het gesteld in staten waar die voorrang wel bestaat. Zoals bij ons…”

Mr. Fernand Keuleneer in “De hiërarchie van rechtsnormen is een bij uitstek “politieke” beslissing”

Mr. Fernand Keuleneer lichtte de juridische consequenties van het Migratiepact toe:

– Het is met andere woorden perfect mogelijk om het Migratiepact geen deugdelijk instrument te vinden, en toch voorstander te zijn van een beleid dat migrantvriendelijk of zelfs pro-migratie is.
– Het Migratiepact staat niet neutraal t.a.v. migratie, ondanks andersluidende verklaringen in die zin.
– Bovendien biedt het Migratiepact de internationaalrechtelijke basis voor zéér verregaande ingrepen in de nieuws- en opiniemedia…
– … en de staatssoevereiniteit naar internationale en supranationale instellingen en organismen overgeheveld wordt.
– Ten onrechte wordt gesteld dat het Migratiepact slechts “werkafspraken” bevat die geen rechtsgevolgen hebben.
– Staten hebben het Migratiepact onderhandeld, maar zetten vervolgens een grote stap opzij ten voordele van internationale instellingen. Zo wordt bijvoorbeeld een United Nations Network on Migration in het leven geroepen om voor de toepassing van en de controle op de engagementen uit het Migratiepact te zorgen.
– … het Migratiepact wordt ondertussen wel degelijk opgenomen in het corpus van het internationaal recht.
– … Bovendien moet opgemerkt worden dat het Migratiepact méér is dan een gewone resolutie van de Algemene Vergadering; het is een pact, goedgekeurd bij resolutie.
– De “mensenrechten” bieden de objectieve internationaalrechtelijke basis voor subjectief-rechtelijke aanspraken door individuen en groepen (“class actions”)…
– Aan de top van de juridische piramide staan de grondrechten met supranationaalrechtelijke of internationaalrechtelijke status; zij hebben voorrang op alle andere rechtsnormen.
– “Mensenrechten” of “grondrechten” zijn een essentieel bestanddeel van het Migratiepact, ongetwijfeld met het oog op de bescherming van migranten, maar zeker ook met het oog op de realisatie van een nieuwe machts- en bevoegdheidsallocatie in het kader van het global governance project.
– Elke advocaat en andere rechtspracticus weet dat elke wet of andere norm kan worden aangevochten door te verwijzen naar een conflict met een grondrecht, en dat er hiertoe nu reeds tal van mogelijkheden bestaan. Deze mogelijkheden worden door het Migratiepact nog sterk uitgebreid. De centrale rol van de grondrechten in het Migratiepact, samen met het constante gebruik van termen als we commit, we will draw from the following actions, we commit to fulfil the objectives and commitments outlined in the Global Compact, we will implement the Global Compact bieden voor een advocaat/rechtspracticus meer dan voldoende middelen om te argumenteren dat er rechtsgevolgen aan het Migratiepact moeten verbonden worden, ja zelfs dat grondrechten op het spel staan. En het is precies omdat het Migratiepact, waarschijnlijk opzettelijk, zo vele domeinen betreft (holistic and comprehensive– zie voetnoot 2) en zo ruim interpretabel is, dat het voor advocaten en andere actoren van het transnational legal process zo multi-inzetbaar is.
– De vergrondrechtelijking van materies, en van individuele aanspraken of verzuchtingen, brengt hen aan de top van de juridische piramide. Aangezien het om rechten gaat, hebben rechtscolleges het laatste woord en aangezien het om mensenrechten en grondrechten gaat, zullen dat vaak supranationale of internationale rechtscolleges zijn. Deze rechtscolleges zullen zich baseren op het gehele corpus internationaal en supranationaal recht, zoals tot stand gebracht in een permanente interactie tussen internationale instellingen, actoren van de global civil society (waarin staten nog slechts gedecentraliseerde beleidsmakers zijn), en rechterlijke uitspraken over concrete casussen. De vraag moet gesteld worden of wat voorgesteld wordt als “recht” uiteindelijk nog wel recht is, dan wel gejuridiseerde politiek of gejuridiseerde ideologie waarin rechtscolleges grondrechten tegen elkaar “afwegen” en “proportionaliteitstoetsen” uitvoeren waarvoor geen of slechts een ad hoc-gecreëerde juridische basis bestaat.
– Zulks brengt een systeem tot stand dat in die zin nieuw is dat het leidt tot een nieuwe vorm van “democratie”, niet langer gebaseerd op verkozen vertegenwoordigers van naties, maar op een netwerk van supranationale anonieme instellingen en beslissers, die functioneren in een autonoom, zelf-referentieel systeem, niet vatbaar voor een klassiek-democratische correctie.
– Het Migratiepact, zoals vele instrumenten voorheen, lijkt me in de eerste plaats over globale bevoegdheids- en machtsallocatie te gaan, en pas dan over migranten.
– Zoals uit de bovenstaande analyse blijkt, is de verhouding tussen internationaal, supranationaal en nationaal recht de sleutelvraag in gans deze problematiek. Zonder de huidige automatische voorrang van alle instrumenten van internationaal recht zouden initiatieven en instrumenten zoals het Migratiepact veel minder controversieel zijn.

Lees hier de volledige tekst van zijn waarschuwende woorden, die vervolgens vlotjes genegeerd werden.