Beloken Pasen is de Nederlandse naam voor de eerste zondag na Pasen (beter: de achtste paasdag). Sinds het jaar 2000 heet deze dag in de Rooms-Katholieke Kerk ook de Zondag van de Goddelijke Barmhartigheid.
Sluitdag
‘Beloken’ is het voltooid deelwoord van ‘luiken’, Middelnederlands voor ‘sluiten’. Beloken Pasen is de sluitdag van het Paasoctaaf, de achtdaagse feestperiode die begint op Paaszondag.
Dominica in albis
Beloken Pasen heet in het Latijn: Dominica in albis (zondag van de witte kleren) en in het Duits: Weisser Sonntag. Deze benaming gaat terug op een oudchristelijke praktijk. In de Paasnacht werden de catechumenen gedoopt. Daarbij ontvingen ze een albe, een wit doopgewaad. Die bleven ze dragen tot de eerste zondag daarop.
Gesloten deuren
Vaak wordt het woord ‘beloken’ in verband gebracht met een motief uit de evangelielezing in de mis van deze dag: die is genomen uit het Johannesevangelie: hoofdstuk 20, vers 19 tot met 31. Deze perikoop begint zo: In de avond van die eerste dag van de week, toen de deuren van de verblijfplaats der leerlingen gesloten waren uit vrees voor de Joden, kwam Jezus binnen, ging in hun midden staan en zei: ‘Vrede zij u!’ De leerlingen zijn nog steeds bang en houden hun deuren ‘beloken’, gesloten.
Ongelovige Thomas
De verrezen Jezus laat zich niet buiten sluiten en verschijnt ondanks de ‘beloken’ deuren aan zijn leerlingen, waarop hun harten als het ware ontsloten worden. Zelfs de sceptische apostel Thomas wordt door de Verrezene overtuigd, zo blijkt uit het vervolg van de lezing: ‘Kom hier met uw vinger en bezie mijn handen. Steek uw hand uit en leg die in mijn zijde, en wees niet langer ongelovig maar gelovig.’ Ook in de kerken van de Byzantijnse ritus wordt op de eerste zondag na Pasen deze passage uit het Johannesevangelie voorgelezen. Beloken Pasen heet daar dan ook: Zondag van Sint-Thomas.
