STEENSTRATE, HET WAAROM VAN DEZE LOCATIE.
Wat verenigt de bezoekers, speciaal de getrouwen van elk jaar, bij hun deelname aan de IJzerwake? Naar we vermoeden is het hun onweerlegbare liefde en inzet voor Vlaanderen en het Vlaamse volk. Zij komen bijeen in de weidsheid van de vlakte van Steenstrate, als een vervolg op de Bedevaarten van Diksmuide.
Steenstrate is één van de gedenkwaardige plekken van de “Groote Oorlog”. Dit is te wijten aan twee gebeurtenissen :De tweede slag bij Ieper (22.4-25.5.1915). In Steenstrate bevonden zich de Belgische 6eDivisie, tezamen met twee Franse divisies. Verder bevonden zich ook Britse en Canadese troepen in de nabijheid. Zij stonden t.o.v. een grote Duitse overmacht, in feite 11 divisies, de reserve-eenheden meegerekend. Deze slag is vooral gekend voor de eerste inzet van het beruchte chloorgas, dat tegelijk paniek en slachtoffers zou vergen.
Het eindresultaat van de slag was een minieme terreinwinst voor de Duitsers; ze namen Langemark en Pilkem in, maar daarna stabiliseerde het front terug voor jaren. De Fransen leden hier ook grote verliezen, vooral door de gifgas aanvallen. Waardoor er achteraf een gedenkteken is geplaatst in de nabijheid van de Steenstrate-locatie.
De chemische aanvallen – een nieuwigheid in de oorlog – brachten niet het verhoopte resultaat en werden door een verdrag in 1925 sterk veroordeeld en verboden.
Op 26 maart 1917 sneuvelden in de frontzone van Steenstrate de gebroeders Van Raemdonck. Deze jongens uit Temse werd gezamenlijk gevonden en gelden als een symbolisch bewijs van broederliefde tot in de dood. Omdat de gebroeders Van Raemdonck ook verbonden waren met de Frontbeweging, gelden ze als één van de symbolen van de Vlaamse frontsoldaten. Een bescheiden monument werd voor hen opgericht, op de plaats waar nu de IJzerwake plaatsvindt. Zelfs voordat de IJzerwake bestond, werd er al jaarlijks een bloemenhulde gebracht op de dag van de IJzerbedevaart.
Toen er in de jaren 1996 en later onenigheid ontstond rondom het IJzerbedevaart-comité, werd eerst gereageerd door op de andere IJzer-oever te blijven. Op geen enkel moment is het tot de noodzakelijke toenadering gekomen, die in wezen over de toekomst-visie voor de Vlaamse Beweging ging. Uiteindelijk heeft men in het nieuwe millenium besloten de jaarlijkse verzameling van Bedevaarders in Steenstrate te laten doorgaan.
Het hele gebeuren is niet zozeer op te vatten, als een reactie op andere inzichten of evenementen. De Vlaamse Beweging wordt te weinig als een constante gezien; een voortdurende poging om ons eind-ideaal te verwezenlijken. Daarom bestaat de plechtigheid uit een religieus deel; de rituelen rond de herinnering aan de tijd en de actie sinds de Frontbeweging en de Vlaamse “State of the Union”. Deze stand van zaken gaat uit van de morele aanspraken, die we na honderd jaren Vlaamse onverzettelijkheid, tot de onze kunnen rekenen.
De IJzerwake heeft door de steun van het VNJ en de quasi volledige Vlaams-nationale strijd-organisaties de funktie van gezamenlijke ontmoetingsplaats bevestigd. Alle generaties, alle groepen, uit alle hoeken van Vlaanderen; komen er tesamen op deze enigszins magische standplaats. Het is zowat zoals het Celtisch Festival in Lorient (Bretagne), dat we eveneens onze Vlaamse muziek en volksdansgroepen willen verwelkomen, op de tevens ingerichte IJzerfolk. Meer dan enkel folklore, stellen we echter ook een realistische stand van zaken op.
De voorbije gebeurtenissen in Europa laten zien, dat de volkse krachten overal op eigenzinnige wijze doorbreken. In deze geest wensen de inrichters van de IJzerwake, dat de toestroom van bewuste burgers naar ons evenement flink toeneemt. Ongevraagd worden de volksverbonden krachten in Europa verwenst en tot vijand verklaard. Dit komt in de eerste plaats omdat we ons nergens willen laten gelijkschakelen en de macht niet aan anonieme EU-middens willen overlaten. De mondigheid van de individuele mens wordt gevoed door de moeizame strijd, die we sinds de Frontbeweging hebben gevoerd.
De vlakte van Steenstrate is evenzeer een historische plek als Diksmuide. Alhoewel we enkel kunnen verlangen naar de tijd dat we ook aan de IJzertoren terug een plechtigheid kunnen inrichten. Om dit te bereiken dient de morele kracht van het IJzerwake-comité versterkt i.p.v. verzwakt te worden. Dit kan weer groeien op de 18e IJzerwake, op zondag 25 augustus e.k. bij het monument van de gebroeders Van Raemdonck (Steenstrate – Zuidschote, gemeente Ieper).
Jos Wouters, Boom
