Vrije meningsuiting bij de Ottomanen

Turkse zegwijze: “Ofwel hoor je mij toe ofwel de duistere aarde.”  Vertaald naar hedendaagse toestanden: wie niet bij ons staat, bedreigen wij met de dood.  Dat mocht ook de populaire Turkse zangeres Sila Gencoglu ondervinden.

Enkele weken na de operettenputsch hield Erdogan een spontane massa bijeenkomst in het Istanboelse staddeel Yenikapi.  Daarbij werden ook vele kunstenaars uitgenodigd.  De VIP’s, muzikanten, sportgrootheden en andere brood-en-spelen-gezichten,  wedijverden met elkaar om goed zichtbaar voor de camera’s – en voor Erdogan – in de voorste rijen te staan.   Selfies onder de noemer ‘ik was erbij’ verdrongen elkaar op de sociale media.  Eén enkele beroemdheid ging niet in op de uitnodiging: Sila.

Aan een journalist verklaarde ze: “Ik ben tegen de putsch, maar ik ben ook tegen de show in Yenikapi.” en sprak daarmee de mening van vele Turken uit, die echter uit angst liever wegkeken en zwegen.  Naar verluidt waren een paar miljoen Turken aanwezig op de “show“, wat Erdogan de gevleugelde woorden ontlokte: “Allen die daar aanwezig waren willen de doodstraf.”
Sila mocht ondervinden hoe ver de lange arm van Erdogan reikt.

Nochtans had zij niet opgeroepen om niet deel te nemen aan de manifestatie.  Ze had slechts gezegd: “Ik ga daar niet naartoe.”  
De AKP reageerde prompt.  Niet door ervoor te zorgen dat het publiek haar niet meer wou horen, maar wel door ervoor te zorgen dat ze niet meer kan gehoord worden.

Nadat Sila de manifestatie een ‘show‘ genoemd had, werd ze door de regimetrouwe kranten (… zijn er nog andere?) als ‘verraadster‘ en ‘putschiste‘ bestempeld.  En de genadeslag, de facto een Berufsverbot, kwam van de gemeentelijke overheden van grote steden zoals Istanboel, Ankara, Kayseri en Bursa, die haar concerten annuleerden.
Alsof dat nog niet voldoende was werd zij door een burger aangeklaagd.  De Turkse procureur begon een onderzoek tegen haar wegens ‘ontering van de Turkse natie’.

Wat Sila nu mag ondervinden, een regering die zodanig manipuleert dat de operettenputsch in de draaiboek van tv-series een plaats krijgt, is niets nieuws onder de Turkse zon.  En dikwijls zijn de gevolgen dramatischer.  Als Ahmet Kaya, pionier van de Turkse protestmuziek, in 1999 tijdens een prijsuitreiking aankondigde een Koerdisch lied te willen produceren, werden hem messen en vorken uit het publiek toegeworpen.  Vervolgens werd hij bijna gelyncht en kon nauwelijks via de achterdeur ontkomen.  Niet lang daarna kreeg hij een aanklacht aan zijn broek ‘Ondersteuning van de separatistische terreurorganisatie PKK’ met mogelijk 10 jaar hechtenis.  Er bleef hem niets anders over dan te vluchten.  Toen hij kort daarna in Parijs zijn album “Vaarwel, mijn geliefden” opnam, stierf hij aan een hartinfarct.

Sila bleef voorlopig dit lot bespaard.   In een verklaring over democratie, stelt zij: “Een beschrijving van een toestand waarbij verschillen gerespecteerd worden en in staat te zijn, schouder aan schouder, met de kleurrijke verschillen te leven.”  Eerder naïef.  Turkije, het land van degenen die geen begrip willen opbrengen, die slechts kunnen zwart-wit denken, liefde óf haat voelen, heeft de democratie al lang verlaten en bevindt zich in volle vaart in de wateren van de ‘democratie voor gevorderden’.

Het Ottomaanse Rijk is zich wel bewust van een imagoprobleem en heeft een Amerikaanse PR-firma onder de arm genomen.  Daarom krijgen we quasi dagelijks interviews op internationale media.  RTL mocht enkele dagen geleden op audiëntie komen bij de Verheven Leider.  Tijdens het gesprek liet hij zich weer helemaal gaan: het Westen komt tekort met huldebetuigingen.  En klaagt – terecht – aan dat het Westen eerst de kat uit de boom gekeken heeft vooraleer te reageren op de putsch.

Erdogan liet er geen twijfel over bestaan dat hij vonnissen van buitenlandse rechtbanken niet accepteert.  “Ik erken de Duitse rechtsbevoegdheid op dit domein niet.” Hij verwees naar de weigering om ‘live’ op een groot scherm in Keulen tijdens de betoging van zijn vijfde kolonne te mogen optreden.    Niet de eerste keer en het zal zonder enige twijfel niet de laatste keer zijn dat hij vonnissen van buitenlandse rechtbanken niet erkent.
Can Dündar, ex-hoofdredacteur van de „Cumhuriyet”, tot aftreden en exiel gedwongen had het aangedurfd geheime wapenlevering naar Syrië bekend te maken.  Hij werd aangehouden.  Niet toevallig enkele dagen na Erdogans dreiging “De persoon, die dit als nieuws bracht, zal daarvoor duur betalen.”   Het Grondwettelijk Hof stelde Dündar na drie maanden onderzoekshechtenis op vrije voeten, waarop Erdogan reageerde met: “Ik erken dit vonnis niet.”

En dit, lieve kijkbuiskinderen, noemt men dan ‘democratie voor gevorderden’.

Brief uit Istanboel van Bülent Mumay, vertaald uit het Duits door onze redactie, gepubliceerd in de Frankfurter Allgemeine

Ter herinnering: Turkije wil ten laatste tegen 2023 lid worden van de EU en Juncker ziet tussentijds geen graten in visumvrijheid. 

Nvdr: Wij spreken of verstaan geen Turks, maar we hebben op YT dit videofilmpje, dat b.g. feiten aanhaalt en waarbij – ter bevestiging – onderaan de reacties uitgeschakeld werden.  Kan men meteen eraan toevoegen dat Sila van niemand steun krijgt bij haar ‘landverraad’.

En dit is ze dus, Sila, niet bepaald een rolmodel van een Turkse vrouw volgens Erdogans voorstellingen.