Het valt op. De slimme telefoon heeft ook een zitje aan de restauranttafel. Meermaals zien we gezinnen die in stilte van hun maaltijd “genieten”: in de ene hand hun slimme telefoon, in de andere een vork. Of een lepel als dit praktischer is. Af en toe wordt de onmisbare slimme telefoon even neergelegd om met een mes een niet hapbaar stuk op hun bord klein te snijden. Geen gesprek, geen contact, behalve dan met dat stukje techniek dat hun leven bepaalt.

En neen, wij begrijpen dat niet. Op restaurant gaan is voor ons nog altijd iets waarvan we willen genieten. Genieten van het lekkere eten én van het gezelschap. Wij maken dan ook deel uit van een uitstervende generatie, die mensen liever ziet dan een stukje elektronica met alle mogelijke snufjes.

Het kan echter nog erger…Naar verluidt moeten klanten in restaurants QR-codes scannen om de menukaart te lezen. Wie niet beschikt over een slimme telefoon, of als de batterij leeg is, is de pineut. Het zal je maar overkomen als je weinig tijd én veel honger hebt. Wat is de volgende stap, vragen we ons af.

Maar neen, u gaat op restaurant met uw gezin of met vrienden. Ieder kiest voor zichzelf wat hij graag zou bestellen. U weet nog niet waarin u zin heeft, maar u wil zich laten inspireren door de menukaart met een aantrekkelijk voorstel, voorzien van een korte uitleg over de ingrediënten en bereidingswijze. En u verheugt zich op een palet smaakmakers die uw zinnen kunnen bekoren… In plaats daarvan neemt u uw slimme telefoon en “scant” met de daarin verstopte camera de QR-code, een vierkantje met zwarte en witte pixels. Probeer daarin maar eens de T-bone-steak of de sabayon met porto visueel te ontdekken.

Praktisch overal wordt de mens verondersteld “mee te zijn” met de IT-geneugten van de maatschappij. Of u nu een toegangskaart voor het theater of een doktersbezoek wil plannen… Wie nog op de oude manier – door menselijk contact – iets wil geregeld zien, moet bijzonder veel geduld hebben. Gisteren nog ervaren bij de afsprakendienst van “ophtalmologie“. Een blikken stem die ons om de xxx seconden verzoekt niet op te hangen “er zijn nog drie wachtenden voor u”… gedurende 25 minuten. Kunnen er geen afspraken voor drie patiënten gemaakt worden binnen een tijdverloop van 25 minuten? Of is dit gewoon pesten? De afsprakendienst bood immers ook de mogelijkheid om “online” een afspraak vast te leggen. Tot je het probeert… daar verschijnen dan weer twee afbeeldingen die uit een IT-programma ontsproten zijn die opnieuw vragen naar ons IT-voorziene gezondheidsdossier mét… QR-codes! Uiteindelijk naar het gewone telefoonnummer van het ziekenhuis gebeld, waarop we het flegmatieke antwoord kregen dat we nu opnieuw helemaal onderaan de wachtrij “ophtalmologie” beland zijn.

Keren we terug naar ons imaginair restaurantbezoek. Eigenlijk is de invoering van de QR-code te danken aan de coronapaniek. Menukaarten mochten immers niet overhandigd worden wegens het verondersteld besmettingsgevaar. Wat klinkklare onzin was. Men kon in kledingzaken immers kleding passen die waarschijnlijk ook door andere handen aangeraakt geweest waren. Men had kunnen veronderstellen dat de samenleving zo snel mogelijk alles zou willen vergeten wat met die pandemiejaren te maken had. Wat niet het geval is. We moeten allemaal zo snel mogelijk in menselijke robotten veranderen.

Vanuit het standpunt van de restauranthouder zijn digitale menukaarten zinvol: zij sparen geld. Bv. personeel en papier. Weg met de gedrukte menu’s, die aangepast moeten worden naar gelang het seizoen. Weg met de (dag)suggesties. Minder personeel. Een ober die komt vragen wat je wil eten, resp. drinken… overbodig! De klant kiest een gerecht met een bijhorende QR-code en stuurt zijn keuze via een onzichtbare, digitale verbinding door naar de keuken.

Een bezoek aan restaurant zoals in de goede oude tijd: u wordt hoffelijk begroet door de ober, begeleid naar uw tafel, de menukaarten worden overhandigd met de vraag of u al iets wil drinken en eventueel worden speciale dagaanbiedingen aanbevolen. Tja. Veel gedoe en dan heeft de restauranthouder nog niets verdiend. Niet praktisch. Vele zaken die mooi en gezellig zijn kunnen onder de hoofding “onpraktisch” ondergebracht worden. Met als tegenpool de plastic tafeltjes in een snelle-hap-eetgelegenheid (… we weigeren deze ketens restaurants te noemen… ) met in het midden een restafvalbakje – ja, die zijn praktisch. Eten en tegelijkertijd afval sorteren. Niet echt ons ding.

Zo is kunst ook onpraktisch. En muziek. En boeken lezen. Denk eens aan de bomen die hiervoor moeten sneuvelen. En dat terwijl deze aardkloot onbarmhartig opwarmt. De drie genoemde geneugten kunnen in de toekomst allemaal door Kunstmatige Intelligentie vervangen worden. Eten en drinken misschien ook als we een chip ingeplant krijgen die ons voorschrijft welke pillen we moeten slikken om onze dagdagelijkse voedingsbehoeftes te vervullen. Dan kunnen de vee- en groenten/fruitteelt meteen inpakken. Worden vervangen door labo’s met kweekprogramma’s… mét QR-codes!

Vooral op vakantie zien we dagelijks hoe de slimme telefoon de mensheid reduceert tot robotten. Eten wordt een automatische handeling die geen hersenfunctie vereist… en nog minder een emotionele betrokkenheid met een medemens. Wie zich iets wil uitzoeken aan het buffet zal eerder zijn tafelgenoot / -genote vergeten dan zijn / haar slimme telefoon. Of ze na de maaltijd zich kunnen herinneren wat ze gegeten hebben? En het ergste is dat ze deze houding meegeven aan hun kroost. Kinderen worden vanaf zeer jonge leeftijd – vanaf de dag dat ze iets kunnen vasthouden in hun handjes – zoet gehouden door een of ander elektronisch spelletje. Nergens zagen we nog kindjes met kleurpotloden, boeken, bouwstenen of autootjes. In het beste geval een knuffel voor de kleinsten. Ook poppen schijnen hun beste tijd gehad te hebben: je kan met je keuze snel een racisme-etiket opgekleefd krijgen.

Afsluitend vragen we ons af of de slimme telefoon ook een hoofdkussen krijgt in de echtelijke sponde?

Zeit