Boeren aan het andere eind van de wereld
Comodoro Rivadavia, Argentina – Ooit woonden er hier duizenden, maar nu blijven er slechts enkele tientallen Afrikaans-sprekende Boeren over in de winderige Patagonische kuststad Comodoro Rivadavia en het hinterland.
Tussen 1903 en 1909 namen zo’n 800 Boerengezinnen hun hele hebben en houden en vertrokken met een schip naar deze eenzame plaats op de Argentijnse oostkust, ca. 1500 km ten noorden van Vuurland (Tierra del Fuego).
Zij hadden geleden tijdens de Boerenoorlog van 1899 – 1902. Familieleden gedood in de beruchte concentratiekampen, boerderijen vernietigd door Britse troepen. De tactiek van de verbrande aarde.
De meeste Boeren die samen met vrouw en kroost inscheepten naar Zuid-Amerika hadden tegen Groot-Brittanië gevochten, de natie die hun voormalige onafhankelijke republieken Transvaal en Oranje Vrijstaat ingepalmd hadden. De Boeren verlieten hun land omdat ze niet wensten te leven onder het juk van de veroveraars.
Een eeuw later zijn hun aantallen, met namen als De Lange, Botha, Kruger, Norwal, Schlebusch, uitgedund.
Het is een Patagonische paradox dat de Afrikaners, die Comodoro Rivadavia van een piepkleine vestiging met enkele gebouwen ontwikkeld hebben tot een grote oliestad, nu nog met zo weinig zijn. Naar verluidt zouden Boeren naar water geboord hebben en op olie gestoten zijn in een regio die nu een groot gedeelte van het Argentijnse olieverbruik levert.
Danie Botha, wiens dochter apotheker is in Comodoro Rivadavia, bevestigde dat zijn voorouders naar Argentinië gevlucht zijn om aan de Britten te ontsnappen. “Hier geen rijke Afrikaners. Anderen die hierheen trokken, zoals de Portugezen en de Italianen, zijn welvarend. De Afrikaners kwamen niet hierheen om rijk te worden maar wel om te ontsnappen aan de Engelsen.” En vertelt verder dat de Afrikaanse gemeenschap in Argentinië, die in 1909 ca. 700 – 800 gezinnen telde (ca. 3000 personen) een “grote fout’ in 1938 gemaakt had toen vele van de oorspronkelijke emigranten naar Zuid-Afrika terugkeerden en hun nakomelingen achterlieten. Menigeen kende zijn grootouders niet.
Sarah de Lange bv. heeft een schapenboerderij, een geschenk van de Argentijnse overheid aan haar grootvader. Zij maakt biltong: “Ek maak biltong van guanaco vleis.” De guanaco is een soort lama met de afmetingen van een klein paard, die in het wild in deze regio rondloopt. Smaakt enigszins anders dan rundsbiltong, maar wel lekker.
De Nederduitse Gereformeerde Kerk in Comodoro Rivadavia had vroeger een Afrikaanse dominee, maar die vertrok in 1953; hij werd vervangen door een Spaanssprekende. Ook de jaarlijkse dag der Boerensporten bestaat niet meer. Te weinig Afrikaanstaligen. Niet alleen in Argentinië…
Africanos en el sur de la Argentina
The Boers at the End of the World / Boere op die Aardsdrempel from GOOD WORK on Vimeo.
.
Redaksie, hierdie storie het ek baie geniet, dankie vir die plasing!
Dis ‘n plesier!
@ Ropie,
gisteren 8/03 op Canvas gekeken naar Barber Shop. Het handelde over de verarmde, blanke middenklasse in Zuid-Afrika die onder de hoede van oom Dirk terecht kwamen. Het initiatief heette Fidelia Ark.
Een Afrikaner kwam uit een stadje bij Johannesburg (naam vergeten)en vertelde hoe het verkommerd was en de criminaliteit er hoogtij viert. De mop die hierover rondgaat (onder blanken): in …. lopen de honden nu met twee over de straat, uit schrik dat de kinderen hen gaan bijten.
Het bekijken waard.
Nog met betrekking op Zuid-Afrika. Ons aller Tom Lanoy was overgevlogen uit het land waar hij meestal verblijft, om naar de verfilming van zijn boek Spraakloos te komen kijken. Sinds hij in Zuid-Afrika het woord genadedood had leren kennen, een woord dat daar gebruikt wordt in de plaats van euthanasie, had hij spijt dat hij zijn moeder niet vlugger uit haar lijden had laten verlossen, omdat dat woord zoveel mooier en dieper van betekenis was. (Natuurlijk Tom de kern is ook helemaal anders, het Griekse woord euthanasie betekent: zachte dood. Een natuurlijke dood in je slaap, de genadedood wordt door anderen verleend)
Laat nu het woord Gnadentod ook een Duits woord zijn, dat werd toegepast om ongeneeslijke zieken uit hun lijden te verlossen, benieuwd hoe Tommeke dan gereageerd zou hebben.
Ja Anna, ook ik heb dat programma gezien… Inderdaad de moeite van het bekijken waard.
Behalve Fidelia Ark, waar alles georganiseerd verloopt, zijn er nog tientallen z.g. ‘plakkerskampen’ in Zuid-Afrika waar het allemaal niet zo netjes verloopt. Men schat dat er 75.000 tot 80.000 arme blanken in die plakkerskampen verblijven.
In de reportage werd er zijdelings verwezen naar de criminaliteit in het huidige Zuid-Afrika. Er zijn niet alleen de ‘plaasmoorden’ (letterlijk boerderijmoorden) waar men soms iets over verneemt, er wordt ook verkracht en gemoord in stedelijke gebieden, tot zelfs in woonzorgcentra voor ouderen.
Het mopje over die honden die “per twee over de straat lopen” komt uit het dorp Brakpan. Onder Afrikaners is Brakpan bekend (en berucht) voor moppen over de inwoners van dat dorp, min of meer te vergelijken met de reputatie die Geel geniet bij onze Kempenaars…
Terloops: momenteel is er in Zuid-Afrika een wetsontwerp in behandeling waarbij de staat het recht zou/zal krijgen om alle gronden en eigendommen van blanken te onteigenen ZONDER enige vergoeding. Ook de ‘plaas’, Fidelia Ark, van Oom Dirk…
@ Ropie,
een beetje nieuwsgierig: heb je in Zuid-Afrika gewoond, of heb je hier, uit belangstelling, die zustertaal zo goed geleerd?
@ Anna,
Nee, niet in Zuid-Afrika gewoond…
Sedert zowat 16 jaar ben ik bijna dagelijks in contact, via internet of telefoon, met Afrikaners. Ook 7 jaar meegewerkt aan een Afrikaanse internetradio die thans niet meer bestaat.
Ook 5 jaar moderator geweest bij een zuiver Afrikaanstalige ‘gesels- of kletskamer’, dit was voor de doorbraak van Facebook, Twitter e.d.
(‘n ‘Gesels- of kletskamer noemt men in het Nederengels ‘chatroom’)