Brug die 100.000 levens redde

VANAF VANDAAG WANDELEN 104.000 MENSEN OVER VREDESBRUG

De pontonbrug waar straks 104.000 mensen over wandelen is niet enkel een knap staaltje van techniek van onze Burchtse en Nederlandse geniesoldaten. Het herinnert ons ook aan de beangstigende vlucht van duizenden militairen en 100.000 inwoners voor de Duitse bezetter, vlak voor de overgave van Antwerpen.

DIETER LIZEN, PHILIPPE TRUYTS

De pontonbrug die vandaag aan het Steen over de Schelde wordt gelegd, lag in 1914 zo’n 80 meter verder richting het Noorden, als onderdeel van een groot militair plan. De brug maakte, net als 5 andere bruggen over de Schelde en Rupel, deel uit van de oorlogsstrategie van ons land. In het neutrale België gold Antwerpen dankzij haar fortengordel als réduit, de veilige, onneembare stad voor mocht er een buitenlandse inval komen. Op 19 augustus 1914 verhuisde de koning, de regering en de legertop van Brussel naar Antwerpen tijdens de Duitse aanval. Zo werd de stad twee maanden lang de hoofdstad van België. In 1914 ligt er enkel in Temse een vaste brug over de Schelde. In Antwerpen vertrekken van op de Suikerrui ook veerboten. Dat volstond echter niet. Daarom worden er vier bruggen gebouwd over de Schelde: tussen het Steen en Sint-Anna, tussen Hoboken en Burcht, tussen Hemiksem en Bazel en in Rupelmonde. Er komen twee bruggen over de Rupel: aan het Tolhuis en aan het Hellegat.

Fortengordel

De brug aan het Steen werd in een week in elkaar gezet en dreef op 25 opgevorderde binnenschepen. De schepen werden verankerd zodat ze niet uit elkaar dreven door het tij of de stroming. De bouw van de brug start op 2 augustus 1914, twee dagen voor de Duitse inval in ons land. Antwerpen blijkt echter al snel niet onneembaar. De Duitsers schieten met hun zware artillerie de fortengordel aan flarden. In de nacht van 7 op 8 oktober breekt dan de hel los. Meer dan 4.000 obussen en 140 zeppelinbommen vallen op de stad. De chaos is compleet. Koning Albert was al in de namiddag van 7 oktober naar Sint-Niklaas gevlucht. Het veldleger trok zich terug over de pontonbruggen aan het Steen en Hoboken Burcht, richting Oostende. Na het vernietigende bombardement diezelfde nacht wil ook de bevolking zo snel mogelijk weg, om te vluchten richting Nederland. Schrijver Jozef Muls beschreef in zijn dagboek hoe duizenden met paarden, karren, kinderen en bejaarden halsoverkop vluchtten voor ‘het doffe geblaf van de zware Duitsche kanonnen’. Een half miljoen Vlamingen slaat op de vlucht voor het oorlogsgeweld. Een flink deel van hen, komt terecht in Nederland. Onder hen ook 33.000 militairen.

Overgave

De brug aan het Steen, redde minstens 100.000 levens, maar wordt in de ochtend van 9 oktober opgeblazen door het Belgisch leger om ze niet in Duitse handen te laten. De Duitsers treffen een quasi lege stad aan. Van de 300.000 inwoners bleven er slechts zo’n 10.000 achter, verscholen in de schuilkelders. De Duitse bevelhebber Von Beseler is woedend wanneer hij verneemt dat er geen enkele Belgische legerleider meer in de stad te vinden is. Noodgedwongen wordt de overgave dan maar met burgemeester De Vos geregeld in Kontich. Op 9 oktober 1914 om 17.40 uur is het verdrag van Kontich ondertekend: Antwerpen geeft zich over.

Dat de brug er vandaag ligt, is te danken aan de troonsafstand van koningin Beatrix in Nederland. Ons leger heeft geen pontons meer, Nederland had er onvoldoende. Tot die plots aangekocht mochten worden om in te zetten bij de troonsafstand van koningin Beatrix.

Gevechtsduikers van de genie hebben woensdagnacht een hele nacht doorgewerkt om overtollig slib weg te werken aan het bruggenhoofd op Linkeroever. “We willen vermijden dat de pontons, geleverd door onze Nederlandse collega’s, bij laag water, komen droog te liggen. Dat mag niet gebeuren. Daarom hebben onze duikers een nachtje doorgewerkt om het slib weg te krijgen en dat is gelukt”, zegt korpscommandant luitenant-kolonel stafbrevethouder Philipsen. “De Nederlandse genie leverde de 49 drijvende pontons voor de brug, omdat onze eigen strijdkrachten niet over meer pontons beschikken. De onze zijn allemaal weggeschonken aan de Democratische Republiek Congo. Gelukkig kwamen onze Nederlandse collega’s ons ter hulp.” Eigenlijk is het dankzij de troonsafstand van de Nederlandse koningin Beatrix dat er vandaag een pontonbrug ligt in Antwerpen.

Budget

“We beschikten zelf maar over 33 pontons bij het Nederlands leger”, zegt de Nederlandse commandant Ed Caelen van de 101ste genie. “Maar voor de troonsafstand van Beatrix waren er 16 pontons meer nodig en toen bleek budget geen groot probleem meer.” (DILA)

artikel overgenomen van het HLNBE regio Antwerpen

 

4 gedachten over “Brug die 100.000 levens redde

  1. “In het neutrale België gold Antwerpen dankzij haar fortengordel als réduit”

    Het neutrale België??? De neutraliteitsformule van 15 oktober 1831 luidt :

    “Art. VII: La Belgique, dans les limites indiqueés aus articles I,II et IV, formera un état indépendant et perpétuellement neutre. Elle sera tenue d’observer cette même neutralité ENVERS TOUS LES AUTRES ETATS.”

    In de geschriften van Grant-Watson wordt beschreven hoe Franse officieren en soldaten de westelijke grens van België overschrijden op 27 juli 1914 zonder dat België zich beklaagde over de schending van haar neutraliteit, zelf haar neutraliteit verbrak en feitelijk lid werd van de Triple-Alliantie.

    In 1906 werkte België met Engeland technische bijzonderheden uit voor gemeenschappelijke operaties, welke tegen Duitsland gericht waren en waarbij men uitging van Engelse troepenlandingen in Franse havens. Dit laatste toont aan dat reeds onderhandelingen met Frankrijk vooraf gingen. De omslag draagt de titel “conventions anglo-belges”. België heeft de Engelse Generale Staf de gelegenheid gegeven om militaire handboeken in bijzonderheden te kunnen uitwerken. Voor Engeland had België geen geheimen meer. Neutraal kan je dat niet noemen.

    België kreeg in het belang van de Europese vrede, de taak om als sluitboom te dienen tegen Franse uitbreidingsneigingen.De fortengordel diende oorspronkelijk voor die taak, maar keerde zich tegen Duitsland. Duitsland dat voor 1914, in tegenstelling tot Frankrijk met zijn honderden veroveringstochten in onze gebieden, nooit een voet in onze contreien had gezet en nooit onze natuurlijke vijand was.

    • Niet alleen in WO l, maar eveneens in WO ll was belgië NIET neutraal…: een groot Frans legerafdeling was doorgedrongen langs de Vlaamse kust, èn zelfs doorgestoten tot in Breda, (wat toch al een héél stuk op Nederlands grondgebied is).
      Aan onze Westkust waren de “Franse legerkeukens” opgesteld in Blankenberge, terwijl de troepen loopgraven hadden in de spoorwegbermen (van de trein die TOEN op minder dan 500meter van de zeedijk reed in de richting Knokke)
      Een zenuwachtig peloton genisten liet voortijdig de brug te Zeebugge ontploffen, zodat… àlle soldaten aan de oostkant NIET MEER konden bevoorraad worden, zodat de Franse soldaten (voor voedsel & drank) afhankelijk werden van de “goodwill” van de burgerbevolking.
      Fikken herinnerd zich nog goed hoé z’n moeder een héél brood in plakken sneed, “toespijs” erbij voegde, en, met een grote ge-emailleerde kan, koffie naar hen bracht… “ze” lagen in de berm op slechts 12 huisnummers van onze deur.
      Klein Fikske wilde ook z’n steentje bijdragen, en kreeg een klein “waterkannetje” om koffie te dragen. (er konden misschien maar 2 koppen in, doch die kleine hutspot… hield op met “zagen”) 🙂 èn vertelde later, aan wié het wilde horen, dat er een Franse soldaat “merçi” gezegd had èn eens over z’n koppetje gewreven had…

  2. Inderdaad Anna B. van neutraliteit gesproken…. en enkele tientallen jaren later was het van hetzelfde laken een broek. De Franse troepen bijvoorbeeld stonden reeds op onze vaderlandse grond voor de Führersoldaten. Zoals steeds: vae victis!

  3. Voor de lezers = een meer grondige kijk krijgt men op de achtergronden van WO I in het boek “Churchill, Hitler and the unnecessary war” van Patrick Buchanan. Dit boek handelt ook over WO I. Hieruit blijkt ook dat men in Antwerpen als ratten in de val zat, door het feit dat Nederland neutraal bleef en bijgevolg de Schelde niet kon gebruikt worden voor militaire transporten. Dit doet geen afbreuk aan het feit dat het systeem van forten toen al voorbij gestreefd was. De forten van Luik en Namen waren dit eveneens. Terwijl er daar ruim 20.000 man in de Luikse forten zaten, overschreden de Duitsers zonder problemen de Maas in Luik om al na een paar weken in Brussel te staan!!!. Het ware dan ook beter geweest de Maas-Samber linie te verdedigen. Of mochten Luik en Namen niet platgeschoten worden en Antwerpen wel!!!
    De grond van het probleem was dan ook niet de neutraliteit, maar wel dat het Belgische leger totaal ongeschikt was voor de oorlog. Dit gold ten andere ook voor de politie-rijkswacht-burgerwacht-brandweer en burgerbescherming. Het leger was in feite een veredelde burgerwacht. Van een land dat geregeerd werd door kortzichtge-bekrompen en corrupte (dorps)politiekers kan men niet anders verwachten. Van een pseudo-land dat de meerderheid van bevolking(=Vlamingen) behandelde als “üntermenschen” nog veel minder…
    Waar het echter niet aan ontbrak, was een tergende arrogantie en pretentie bij de belgische generale staf, een zootje francofielen en logemannen. Ze keken minachtend neer op het Duitse leger.. sommigen hoopten zelfs op een Duitse aanval, want dit ging toelaten een tegenaanval uit te voeren richting Trier en Keulen om uiteindelijk de westelijke Rijnoever te bezetten.
    Bron : A Trone in Brussels -P. Beliën pagina 149.
    Moesten de gevolgen niet zo dramatisch geweest zijn, kon men deze toenmalige generale staf het best omschrijven als de “kolder brigade”.
    Een dergelijke arrogantie is het kenmerk van het belgisch-brussels milieu, en na al die tijd is daar nog steeds niets veranderd.
    De grond van het probleem was dat België gewoon geen leger had die naam waardig, en dat het bijgevolg tot niets diende zich te verzetten tegen de Duitse doortocht. Men had officieel kunnen weigeren, maar de facto ze laten doortrekken.. veel ellende had het land bespaard gebleven.
    Mark Grammens is ten andere ook die mening toegedaan.(zie teksten in het Pallieterke en Journaal).
    Men diende zich evenmin illusies te maken over Frankrijk en nog minder over Groot-Brittannië. Daar had men zijn eigen verborgen agenda, en was de neutraliteit van België niets ter zake doende om de Duitsland de oorlog te verklaren. Deze neutraliteit was enkel een goedkoop voorwendsel voor de oorlog waarop men zat te wachten. De belangen van de Britten lagen immers niet in België maar elders.(zie het voormelde boek van P.Buchanan).
    Door Duitsland geen doorgang te verlenen, koos België uitdrukkelijk voor de franse belangen. Dit is ook niet verwonderlijk gezien de kunstmatige Belgische staat een creatie is van Parijs via de loge van het Groot Oosten.. die sinds 1830 een groot deel van de sleutelposten bezette en nog steeds bezet.
    De prijs voor deze keuze voor Parijs werd grotendeels betaald door “les sales flamins”.. en ook hier is er nu nog steeds niets veranderd.
    Het zijn de voormelde aspecten, die hadden moeten aangepakt geweest zijn aan Vlaamse kant n.a.v. de herdenking van het begin van WOI in 1914.
    Het was nu het ogenblik geweest om de verborgen agenda’s op tafel te gooien en de maskers af te rukken. Dit ligt echter wel moeilijk als je bij Cameron op de thee gaat …
    Nu werden we eens te meer geconfronteerd met een ergerlijke komedie en een tergend bedrog over wat er zich toen achter de schermen heeft afgespeeld.
    De slachtoffers van toen(burgers en Vlaamse soldaten) moeten zich eens te meer in hun graf omkeren, als men ziet waarvoor ze toen werden opgeofferd.

Reacties zijn gesloten.