Terugblik “Kohlenklau”

Energie sparen wordt het motto van burgerplicht tijdens de wintermaanden 2022-2023. In de media verneemt u dagelijks hoe u dat het beste organiseert.

In Duitsland is het contrast welvaartstaat-economische motor van Europa en de terugkeer naar de jaren 1942-1944 groot. Een bitter ontwaken.

Toen werd er een spaarmascotte opgevoerd, een soort anti-held, genaamd “Kohlenklau” (kolendief), (afbeeldingen) het denkproduct van het Ministerie van Propaganda. Hij werd in een tekening vervat: dik, lelijk, zwart gekleed, dreigend uit één oog kijkend met een zak gestolen goed over zijn schouder, het symbool van roekeloze energieverspilling en wegwerpmentaliteit, die de eindzege in gevaar bracht. Hij verscheen in kranten, op affiches en in korte bioscoopfilmpjes en moest het thuisfront verantwoordelijkheidszin bijbrengen. Er werd zelfs een bordspel “Jagd auf Kohlenklau” (afbeelding) op de markt gebracht. Met wijze woorden, zoals bij de Bond zonder Naam, werd de bevolking gemaand de broeksriem of enige andere riem aan te halen:

“Seht, wo Strom ihr sparen könnt
und wo Gas unnötig brennt.”
“Er klaut das Gas und stiehlt das Licht,
raubt Strom und Kohle. Duldet’s nicht!”

Kinderen werden in de scholen warm gemaakt om gedichtjes te schrijven: enkele voorbeelden van zo’n wedstrijd vindt u hier.

Klik op “Bekijken op YouTube”

Warmeteverlies beperken deed je door je huis tochtvrij te maken. Thomas, de toenmalige handige Harry, ging op speurtocht naar de deugniet Kohlenklau, om kieren en tochtgaten te dichten.

De bevolking werd ook mentaal gemasseerd om zich neer te leggen bij bepaalde tekorten in het winkelaanbod. Bv. het merkwasmiddel Fewa zou “slechts” tijdelijk niet in de rekken liggen… tot na de oorlog:

In 1946 kreeg “Kohlenklau” een andere interpretatie: kardinaal Frings had het in zijn preek van oudejaarsavond 1946 over een tijdgepaste aanpassing van het 7de gebod: stelen uit pure nood zou toegelaten zijn! De bevolking leed kou en zag met lede ogen treinen beladen met bruinkool naar het land b rijden (… Wiedergutmachung)