Joaquín Rodrigo geboren 22 november 1901 in Sagunto bij Valencia, gestorven 6 juli 1999
Spaans componist
Joaquín Rodrigo werd bijna geheel blind toen hij 3 jaar was, als gevolg van een difterie epidemie. Op zijn achtste jaar begon hij zijn eerste muzikale studies in solfa, piano (R. Ribes ) en viool en vanaf zijn zestiende harmonie en compositie bij leraren van het conservatorium in Valencia: Francisco Antich, Enrique Gomá and Eduardo López Chavarri. Zijn eerste composities dateren vanaf 1923: Suite voor piano, Dos esbozos (Two Sketches) voor viool en piano en Siciliana voor cello. In 1924 schreef hij zijn eerste werk voor orkest, Juglares, dat in Valencia en Madrid in première ging. Rodrigo schreef al zijn werken in braille om ze vervolgens te dicteren aan een kopiist.
In 1927 ging hij naar Parijs, waar hij vijf jaar lang bij Paul Dukas lessen in compositie en instrumentatie volgde aan de École Normale de Musique. Hier leerde hij Maurice Ravel en Manuel de Falla kennen. Paul Dukas was zeer gesteld op Rodrigo, die in 1935 zijn Sonada de adiós voor piano als eerbetoon aan Dukas schreef.
Hij werd al snel bekend als pianist en componist en raakte bevriend met vele muzikale beroemdheden uit die tijd, waaronder Honegger, Milhaud en Ravel. Ook Manuel de Falla, wiens advies en steun van doorslaggevend belang voor Rodrigo’s carrière was.
In 1933 trouwde hij met de Turkse pianiste Victoria Kamhi, die vanaf dat moment tot aan haar dood in 1997 zijn onafscheidelijke partner en belangrijkste medewerker werd in alle aspecten van zijn werk als componist.
Met dochtertje Cecilia
Pas in 1934 keerde Joaquín Rodrigo naar Valencia terug, maar later kon hij dankzij een beurs voor de duur van twee jaar (Conde de Cartagena-stipendium) zijn studies in Frankrijk vervolgen. Hij studeerde musicologie bij André Pirro en Maurice-Emmanuel aan de Sorbonne, en bij Paul Dukas aan het conservatorium. Verder werkte Rodrigo in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland totdat hij in 1939 terugkeerde naar Spanje om zich definitief in Madrid te vestigen.
Paco de Lucía Concierto de Aranjuez
Met echtgenote 1961
In 1940 vond de wereldpremière plaats van zijn Concierto de Aranjuez voor gitaar en orkest, een werk dat hem wereldfaam zou brengen. Vanaf dat moment werd Rodrigo uitgenodigd om deel te nemen aan verscheidene artistieke activiteiten, zowel creatief als wetenschappelijk. Waaronder de posities van professor muziekgeschiedenis aan de Complutense universiteit van Madrid (1948), Hoofd van Muziekuitzendingen voor de Spaanse Radio, muziekcriticus voor verschillende kranten en Hoofd van de Artistieke afdeling van de Spaanse Nationale Organisatie voor de Blinden (ONCE). Rodrigo werd ook uitgenodigd als pianist en lector om tournees te maken door Spanje, de rest van Europa, Latijns-Amerika, de VS, Israël en Japan. In gezelschap van zijn vrouw woonde hij wereldwijd vele wedstrijden en festivals bij, gewijd aan zijn muziek.
Buste van Rodrigo met op de achtergrond zijn echtgenote. España Park, Rosario, Santa Fe Provincie, Argentinië.
De muziek van Rodrigo is een hommage aan de rijke en gevarieerde cultuur van Spanje. Geen enkele andere Spaanse componist heeft uit zoveel verschillende aspecten van s’lands geest als bronnen van inspiratie geput, van de geschiedenis van Spanje in de Romaanse tijd tot aan het werk van hedendaagse dichters. Zijn muziek is verfijnd, helder, fundamenteel optimistisch met een duidelijke overheersing van melodie en met originele harmonieën. Zijn eerste werken verraden de invloed van componisten uit zijn tijd als Ravel en Stravinsky, maar de persoonlijke stem is al snel te horen, die een noemenswaardig hoofdstuk in de culturele geschiedenis van Spanje in de 20ste eeuw zou worden, waar de originaliteit van Rodrogo’s muzikale inspiratie hand in hand gaat met een toewijding aan de fundamentele waarden van zijn traditie.
Joaquín Rodrigo componeerde talrijke en gevarieerde composities, waaronder elf concerten voor verschillende instrumenten, meer dan zestig liederen, koorwerken, instrumentale werken, toneelwerken en filmwerken. Een aantal beroemde solisten gaven hem opdrachten, waaronder Gaspar Cassadó, Andrés Segovia, Nicanor Zabaleta, James Galway, Julian Lloyd Webber en het Romero gitaar kwartet.
Joaquín Rodrigo werd gedurende zijn leven regelmatig geëerd door regeringen, universiteiten, academies en andere civile en muzikale organisaties in veel verschillende landen, waaronder: Gran Cruz de Alfonso X el Sabio, Gran Cruz del Mérito Civil, Medallas de Oro al Mérito en el Trabajo y en las Bellas Artes, de National Music Prize (tweemaal), Doctor honoris causa van verschillende universiteiten, directeur van de Real Academia de Bellas Artes de San Fernando en de Fundación Guerrero Prijs.
In 1991 ter ere van zijn 90ste verjaardag werden concerten gegeven over de hele wereld en Joaquín Rodrigo werd in de adelstand verheven door H M Juan Carlos I, koning van Spanje, met de titel Marqués de los jardines de Aranjuez.
In 1996 werd hij geëerd met de Prins van Asturia Prijs, voor het eerst aan de componist toegekend. In de eervole vermelding stond dat Rodrigo’s naam was toegevoegd aan die van Falla, Granados en Albéniz onder de klassieken van de Spaanse muziek en gaf buitengewone aandacht aan Rodrigo’s beslissende prestatie om waardigheid en universaliteit te geven aan de gitaar als concert instrument.
Op 21 juli 1997 stierf zijn vrouw Victoria en twee jaar later stierf Joaquín Rodrigo zelf in zijn huis op 6 juli 1999, omringd door zijn familie.